Rönesans Döneminde Ressamlar Tarafından Olabildiğince Çirkin Çizilmiş Bebekler

Toplum algısında bebeklik ve yetişkinlik arasında bir geçiş dönemi olmaması, onların “küçük yetişkinler” olarak adlandırılmalarına neden olmuştur. Çocuklar, aynı yetişkinler gibi giyinmiş, aynı oyunları oynamış, aynı aktivitelere katılmış ve yetişkinlerle beraber iş gücüne katılmışlardır. Çocuklar, ailelerine yardım etmiş, hizmetçilik, çıraklık yapmış ve bu şekilde yetişkinlerle hep iç içe bulunmuşlardır. Aries, Orta Çağ sanatında çocukların resmedilmeyişini buna bağlamıştır. Çocukluğu ayrı bir kavram ya da dönem olarak görmeyen Orta Çağ sanatı, çocukları resmedilmeye değer görmemiştir ya da çocukluk vurgusu yapmaya gerek duymamıştır. Aries’e göre 12. yüzyıla kadar Orta Çağ sanatı ya çocukluğu bilmiyordu ya da resmetmeye yanaşmamıştır; çocuklar resmedilse dahi, aynı yetişkinler gibi sadece boyut olarak küçük biçimde resmedilmiştir (Aries, 1962, s.33). Çocukların yüz ifadeleri ve kıyafetleri dahi yetişkinlerle tıpatıp aynı şekilde tuvale işlenmiştir. Aries eserinde genel olarak 17. yüzyıla kadar ayrı bir çocukluk kavramı olmadığını, çocukluk duygusunun bilinmediğini, onları yetişkinlerden ayıran özellikler hakkında bilgi sahibi olunmadığını vurgulamıştır. Orta Çağ döneminde, çocukluğu anlatan özel bir kelime dahi dilde yer almamıştır; çocukları çağırmak için kullanılan kelimeler hep başka anlamlar taşımaktadır. Aries, ancak 17. yüzyılda çocuk kelimesinin bugünkü anlamında kullanılmaya başlandığını ifade etmiştir (Aries, 1962, s.27). Eski yazılı kaynaklarda çocukları anlatmak için kullanılan kelimeler büyük ölçüde bağımlılık ve kölelik anlamları taşımaktadır. Bir çocuğun büyütülmesi için büyük ölçüde hem zaman hem de para harcanmalıdır. Çocuk bakımının önemsenmeyişinde, ailelerin her an ellerinden yitip gidebilecek bir varlığa harcayacak kaynaklarının boşa gideceği fikri büyük bir rol oynuyor olabilir. Zaten ilk etapta aileler için çok da değerli olmayan bu çocukların kaybedilebileceği ihtimali, ailelerin onları daha da ihmal etmelerine zemin hazırlamıştır.Çocukların dinsiz ve kötü sayılmaları, ailelerinin onlara karşı davranışlarını ve duygularını ister istemez etkilemiştir. Ek olarak bu durum, çocukların sürekli denetim altında bulundukları, sıkı disiplin uygulamalarının olduğu hapishane benzeri okullara yollanarak, evden uzaklaştırılmalarına sebep olmuştur. Gözden uzak kalan bu evlatlar, aynı biçimde ailelerinin gönüllerinden de uzak kalmışlardır. Çocuklar ve aileleri arasındaki duygusal bağın gelişmemesine sebep olan durumlardan biri de çocukların erken yaşlarda evlerinden uzaklaştırılmalarıdır. çocuk olgusu, günahkârlık ve edepsizlik üzerine inşa edilmiştir. Çocuklar işe yaramaz, sürekli denetlenmesi gereken, zayıf varlıklar olarak görülmüşlerdir. Kürşat Bumin, Antik Yunan düşünürü Aristo’nun dahi, çocukluk dönemini bir felaket olarak gördüğünü, çocukların akıllarını kullanamadıkları için erdemli davranışlar gösteremediğini ancak yetişkinliğe adım attıkları zaman değer kazandıklarını belirttiğini ifade etmiştir (Bumin, 2013, s.20). Bu görüş etkisini Orta Çağ döneminde de sürdürmüş, çocuklar bir an önce büyümesi gereken yetersiz varlıklar olarak görülmüştür. Çocukluğun değeri ancak, geleceğin bir yetişkini olarak kendini göstermektedir. Neredeyse yalnızca var olmalarından bile suçlu bulunan çocuklardan çocukluğa dair hiçbir şey yaşamadan direkt yetişkinlerin dünyasına adım atmaları beklenmektedir. Çocuklar ne kadar hızlı şekilde bu dünyaya ayak uydurabilirlerse, onların yararına olmaktadır. Koşması, oynaması gereken yaşta çocuklar, çok ağır sorumlulukların altında ezilmektedir. Yaptıkları her iş, yetişkinliğe bir hazırlık süreci olarak görülmektedir.

Kaynak ,Orta Çağ’dan Erken Modern Döneme Çocukluğun Tarihsel Gelişimi ÖZGE ÖZCAN* 

Korkunçlu bebek!