Maride-Mardin

Tarihi karakterini büyük ölçüde koruyan kentle ilgili ilk bilgileri bize ünlü tarihçi Ammianus Marcellinus M.S. 4.yüzyılda vermektedir. Bu dönemde kent Maride adını taşımaktadır. M.Ö. 3 bin sonlarından itibaren çeşitli Mezopotamya kaynaklarında karşımıza çıkan Mardaman Şehri ile bağlantısı halen tartışma konusudur. J.Lewy, A.Goetze ve M.Civil gibi bilim adamları Mardman’ın Mardin ile aynı Kent olduğunu ileri sürmektedir. Eğer bu görüş doğru kabul edilirse, Mardin kent olarak ilk kez M.Ö. 3 bin sonlarında tarih sahnesine çıkmış olmaktadır.Daha sonra Hitit’ler de bölgeye gelmiş, sırası ile Hind-Asi boyları mittaniler, Asurlular, İskitler, Persler ve Yunanlılar bölgede hüküm sürmüşlerdir. Kaynaklara göre eski yunan coğrafyacılar Mardin “Marde” Romalılar ise “Maride” olarak anmaktadırlar. Avusturyalı tarihçi Hammer ise bölgeye (226–241) “Marde” adlı bir kavimin yerleştiğini, bu nedenle de Şehrin “Marde” olduğunu yazmaktadır. Bizanslıların “Mardia”, Arapların ise “Maridin” olarak adlandırdıkları kentin adı Hanna Dolapönü’ne (1972) göre de Süryani dilindeki “Merdo-Merdi” (Kale)den gelmektedir.Mardin çevresinde, yukarı Mezopotamya’da M.Ö.8000 yılına dayanan tarihi yerleşimlere ait kalıntılara rastlanır. M.Ö. 4500 yılında Süryanilerle başlar, M.Ö. 539 yılına kadar birçok değişik uygarlık yerleşmiştir. Bunlar: Akadlar, Babiller, Hititler, Mittaniler, Asurlar, Urarturlar ve Perslilerdir. Büyük Alexandır M.Ö. 335 yılında Mardin’i kuşattı. Mardin değişik göçebe kavimlerin hükümdarlığında kaldıktan sonra M.S.249 yılında Romalılar tarafından kuşatılmıştır. Kalenin bu döneme rastladığı kabul edilmektedir. Bizanslılar M.S. 692 yılına kadar burada hüküm sürmüştür. Emevi ve Abbasilerle Mardin, Hıristiyan etkisi altında önemli bir Müslüman şehri haline gelmiştir. M.S. 885 ve 990 yılları arasında İpek yolunun yapılmasıyla kültürel ve ticari açıdan gelişmiştir. Şehir 1089 yılında Selçuklular tarafından kuşatılmıştır. 1105’te Mardin Artuklular’ın başkenti olmuştur. 304 yıl süren bu dönemde pek çok anıt yapılmış ve birçoğu da restore edilmiştir. Türk Prensliği dönemi ve Osmanlıların 1516’dan sonra burayı kuşatmasıyla şehir önemli bir kale ve ticaret merkezi haline gelmiştir. Cumhuriyet döneminde Mardin önemli bir Taşra Merkezi ve sınır kenti haline gelmiştir.