TÜRK KÜLTÜR ÇEVRESİNDE KIMIZ
Prof. Dr. İlhami DURMUŞ

Kımız kısrak sütünden yapılan bir içecektir. Türklerin en çok kullandığı bir içecek türüdür.Türklerin yaşadığı coğrafyalarda kımız bulunmaktadır. En eski devirlerden günümüze Türkler tarafından kullanılmıştır. Eski Türk topluluklarından İskitler, Hunlar ve Gök Türkler kımıza büyük önem vermişlerdir. Günümüz Türk toplulukları arasında Kırgızlar, Kazaklar, Yakutlar vb. kımız kullanmaktadır.

Araştırmacılar kımızın Türk icadı olduğunu belirtmektedir. Kımız özel günlerde, toplantılarda, törenlerde çok tüketilen bir içecek olarak bilinmektedir. Yılın belirli dönemlerinde yapılan toplantılarda kımız içilmiştir. Özellikle her yıl Bahar Bayramında bol miktarda kımız içildiği anlaşılmaktadır.

Kımız insanı besleyici ve güçlendirici bir özelliğe sahiptir. Onun birçok hastalığı tedavi ettiği belirlenmiştir. Kımızın mide, bağırsak, akciğer rahatsızlıklarına iyi geldiği ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği anlaşılmıştır. Kımızın birçok derde deva olduğu –günümüzde olduğu gibi- eski dönemlerde de biliniyordu. Kımızın önemi yalnız yazılı kaynaklarda değil, destanlar ve şiirlerde de belirtilmiştir.

Kımız bir Türk içeceği olmasına rağmen, başka milletler tarafından da tanınmıştır. Onun şifa verici özelliği bilindiğinden, hastaların tedavi edilmesine gayret edilmiştir. Kımız hem günlük hayatta hem de hastalıkların tedavisinde en çok tüketilen içecek olmuştur. Kımızın önemi özelliklerinin bilinmesiyle daha da artmıştır. Günümüz Türk toplulukları tarafından bol miktarda kımız üretilip tüketilmektedir.

Kımızın türleri de bulunmaktadır. Çocuk, kadın ve erkeklerin içtiği kımız birbirinden farklıdır. En keskin kımızı kahramanlar içmektedir.

B.Tarhan Not'u : Deve sütüden yapılan kımıza "Şubat" (veya Çal) denilmektedir.