Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lügati't-Türk adlı kitabında yer alan dünya haritası, bilindiği kadarıyla, bir Türk tarafından çizilen ilk dünya haritasıdır. Kaşgarlı Mahmud, dönemindeki Türk topluluklarının hangi bölgelerde yaşadığını göstermek amacıyla çizdiği bu haritaya bazı ulusların yaşadığı bölgeleri de ekleyerek yeryüzündeki belirli bölgeleri gösteren bir dünya haritası oluşturmuştur.
Bu harita dönemin Türk hükümdarlarının oturduğu Balasagun şehri merkez alınarak çizilmiştir. Yönler ise Orhon yazıtlarında görülen eski Türk geleneklerine göre tayin edilmiştir.
Kaşgarlı Mahmud onbirinci yüzyıl Türk dünyasını resmeden bu haritayı yeryüzünün şekli gibi daire olarak gösterdiğini belirtir. Bu, onbirinci yüzyılda dünyanın yuvarlak olduğunun Türkler tarafından bilindiğini göstermektedir.
Divanü Lügati't-Türk'ün yirmi-ikinci ve yirmi-üçüncü sayfalarında yer alan bu renkli dünya haritasının dış kısımlarında yönler belirtilmiş ve kullanılan renklerin neye işaret ettiği açıklanmıştır. Bu açıklamaya göre denizler yeşil, ırmaklar mavi, dağlar kırmızı ve şehirler sarı renkle gösterilmiştir. Batıda gösterilen yerler Kıpçakların ve Frenklerin oturdukları İtil boylarına kadar uzanmaktadır. Güneyde Hint, Sint, Çad, Berber, Habeş, Zenci ülkeleri, doğuda Çin ve Japonya, güneybatıda da Mısır, Mağrip, Endülüs gösterilmiştir. Ne var ki haritada Türklerle herhangi bir ilişkisi olmayan bölgeler ve ülkeler dikkate alınmamıştır.
Kaşgarlı Mahmud'un haritasında Japonya'ya yer vermiş olması, haritanın önemini daha da artırmaktadır. Bilindiği kadarıyla bu harita Japonya'nın gösterildiği ilk dünya haritasıdır. Japonya haritanın doğusunda bir ada olarak gösterilmiş ve Cabarka ismiyle anılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder