Hititlerin ahlaki değerlerin korunmasına verdiği önemi de ortaya koyuyor.
Zina ve tecavüz suçu
Evlilikten önce sözün çiğnenmesi konusunda nispeten yumuşak önlemler içeren Hitit hukuku, evlilik sonrası sadakatsizliğe karşı daha sert tavır alıyor. Oysa resmi bir anlaşma ile evlenen erkek, ilk karısının meşru eş sayılmasına rağmen başka kadınlar da alabiliyor. Buna karşın zina yapan kadına ise ölüm ceza uygun görülüyor.
Hitit kanunlarında zina ve tecavüz suçu , kadının rızası olup olmamasına göre farklı hükümler veriliyor:
“Eğer bir adam bir kadını dağda alırsa (tecavüz ederse), suç adamındır ve o ölsün. Ama eğer onu evde alırsa (tecavüz ederse), suç kadınındır ve kadın ölsün. Eğer adam (koca) onları bulursa ve onları öldürürse, onun eylemi cezaya değer değildir.”
Söz konusu maddeden evli bir kadının dağda tecavüze uğraması halinde, kadının kendini koruyacak hiçbir araca sahip olmadığı ve yerin ıssız olması dolayısıyla yardım da isteyemeyeceği düşünülerek adam suçlanıyor. Ancak olayın bir evin içinde vuku bulması halinde kadının yardım isteme olanağı olduğu ve bunu yapmadığı varsayılıyor. Bu nedenle kadının rızasının olduğu düşünülerek kadın suçlanıyor. Bu durumda koca, hem karısını hem de âşığını öldürme hakkına sahip oluyor.
En sorunlu madde
Hitit kanununun 197. maddesi günümüz mahkemelerine taşınan en sorunlu dava türlerinden birini içeriyor. Kadın, cinsel birleşme olayında gönüllü müydü gönülsüz müydü? Tecavüz mü oldu rızasıyla ilişki mi? Bağırdı mı bağırmadı mı?(Mehmet Erdoğan)
...
kısaca maddelersek
;1) BİR KIZ BİR ERKEĞE SÖZLÜ İKEN BAŞKASI TARAFINDAN KAÇIRILIRSA SÖZLÜSÜNÜN KIZA VERDİĞİ BAŞLIK, KAÇIRAN ERKEK TARAFINDAN İADE EDİLİR. EĞER SÖZLÜ KIZI, ANA VE BABASI AYIRIRSA VE BAŞKA ERKEĞE VERİRSE ANA BABA BAŞLIĞI İKİ MİSLİ OLARAK ÖDER.
2) HERHANGİ BİR KİMSE, BİR KADINI KAÇIRIRSA VE ARKASINDAN ONA YARDIM EDENLER GİDERSE, İKİ VEYA ÜÇ KİŞİ (OLAYDA) ÖLÜRSE CEZA YOKTUR. FAKAT KAÇIRANA “SEN KURT OLDUN” DENİR.
3) EĞER ERKEK KIZA EL SÜRMEMİŞSE SÖZÜNDEN VAZGEÇEBİLİR, FAKAT BAŞLIĞI ÖDEMEYE MECBURDUR.
4) EĞER ERKEK KARISINI KENDİ EVİNE GÖTÜRÜRSE KADIN ÇEYİZİNİ DE BERABERİNE ALIR. EĞER KADIN KOCASININ EVİNDE ÖLECEK OLURSA, KOCASININ MALI MÜLKÜ YANARSA, ERKEK ONUN ÇEYİZİNİ KENDİNE ALIR. EĞER KADIN BABASININ EVİNDE ÖLÜRSE VE ÇOCUKLARI VARSA KOCASI ONUN ÇEYİZİNİ ALAMAZ.
5) EĞER HÜR BİR ERKEK ESİR BİR KADINI SEVECEK OLURSA VE ONU EŞ YAPARSA VE BERABER BİR EVDE OTURURLARSA VE ÇOCUKLARI OLURSA VE SONRADAN ARALARI BOZULUP BİRBİRLERİNDEN AYRILIRLARSA, HER BİRİ MAL VE MÜLKÜN YARISINI ALIR. ERKEK ÇOCUKLARI ALIR; KADIN SADECE BİR TANESİNİ YANINA ALABİLİR. (BU MADDE ESİR BİR ERKEK HÜR BİR KADIN ALDIĞI YA DA İKİ ESİRİN EVLENMESİ DURUMUNDA DA AYNEN UYGULANMAKTADIR)
6) HERHANGİ BİR KİMSE, HERHANGİ BİR SEBEPLE BİR KADININ ÇOCUĞUNUN DÜŞMESİNE SEBEP OLURSA CEZALANDIRILIR.
7) BİR KADININ KOCASI ÖLÜRSE DUL KADINLA KAYINBİRADERİ EVLENİR; EĞER O DA ÖLÜRSE İKİNCİ DEFA DUL KALAN KADIN, KAYINBİRADERİNİN KARDEŞİ İLE EVLENEBİLİR.
8) EĞER KADIN DAĞDA BİR ERKEĞE YAKALANIR VE RAM OLURSA BU KADININ DEĞİL ERKEĞİN SUÇUDUR VE –ERKEĞİN- CEZASI ÖLÜMDÜR.
9) EĞER BİR ADAM HASATTA İŞE GİDER, DEMETLERİ BAĞLAR, YÜK ARABASINI YERLEŞTİRİR, ONLARI SAMANLIĞA KAPAR (TAŞIR), HARMAN YERİNİ HAZIRLARSA, ÜÇ AY İÇİN 30 YARIM ÖLÇÜ TAHIL ONUN ÜCRETİDİR. EĞER BİR KADIN HASATTA İŞE GİRERSE İKİ AY İÇİN 12 YARIM ÖLÇÜ TAHIL VERİLİR.
10) ŞAYET BİR ADAM KENDİ VALİDESİNE VARIRSA CEZA VARDIR. ŞAYET BİR ADAM KIZINA VARIRSA, CEZA VARDIR. ŞAYET BİR ADAM OĞLUNA VARIRSA CEZA VARDIR.(11)
.....
Ölüm cezasına lâyık görülen suçların başında anneye, kız kardeşe, babanın kızına ve oğluna tecavüzü geliyor .Kanun, evli kadınla kocasız kadın arasında tefrik yapıyor. Kocasız bir kadının yaptığı suç telâkki edilmemesine mukabil, evli bir kadının kendi arzusu ile işlediği bu gibi bir fiil, ölüm cezasını icabbettiren bir suç olarak görülüyor
Üvey anneye tecavüz, baba sağ olduğu takdirde suç sayıldığı gibi,hayatta olan kardeş karısı ile işlenen bu gibi bir fiil de suç telâkki ediliyor Kızı olan dul bir kadınla evlenen bir erkeğin, karısının kızına veya zevcesinin annesine tecavüzü de ayni şekilde cezalandırılıyor .
Hititlerin muhakeme usulleri hakkında sarih malumatımız olmamakla beraber, suçlular hakkında muhakeme neticesinde karar verildiği elimize geçen mahkeme tutanaklarından anlaşılıyor. Sanığın masumiyetini ispata elinde delil mevcut olmadığı takdirde, yemine müracaat ediliyor. Yemin de yeter görülmezse, Hammurabi ve Assur kanunlarında ve Nuzi'de olduğu gibi bir tanrı muhakemesi yapıldığını ve sanık suya atılarak battığı takdirde suçun sabit görüldüğünü bir fermandan
anlıyoruz(Dr. SEDAT ALP Hititoloji Doçenti)
2) HERHANGİ BİR KİMSE, BİR KADINI KAÇIRIRSA VE ARKASINDAN ONA YARDIM EDENLER GİDERSE, İKİ VEYA ÜÇ KİŞİ (OLAYDA) ÖLÜRSE CEZA YOKTUR. FAKAT KAÇIRANA “SEN KURT OLDUN” DENİR.
3) EĞER ERKEK KIZA EL SÜRMEMİŞSE SÖZÜNDEN VAZGEÇEBİLİR, FAKAT BAŞLIĞI ÖDEMEYE MECBURDUR.
4) EĞER ERKEK KARISINI KENDİ EVİNE GÖTÜRÜRSE KADIN ÇEYİZİNİ DE BERABERİNE ALIR. EĞER KADIN KOCASININ EVİNDE ÖLECEK OLURSA, KOCASININ MALI MÜLKÜ YANARSA, ERKEK ONUN ÇEYİZİNİ KENDİNE ALIR. EĞER KADIN BABASININ EVİNDE ÖLÜRSE VE ÇOCUKLARI VARSA KOCASI ONUN ÇEYİZİNİ ALAMAZ.
5) EĞER HÜR BİR ERKEK ESİR BİR KADINI SEVECEK OLURSA VE ONU EŞ YAPARSA VE BERABER BİR EVDE OTURURLARSA VE ÇOCUKLARI OLURSA VE SONRADAN ARALARI BOZULUP BİRBİRLERİNDEN AYRILIRLARSA, HER BİRİ MAL VE MÜLKÜN YARISINI ALIR. ERKEK ÇOCUKLARI ALIR; KADIN SADECE BİR TANESİNİ YANINA ALABİLİR. (BU MADDE ESİR BİR ERKEK HÜR BİR KADIN ALDIĞI YA DA İKİ ESİRİN EVLENMESİ DURUMUNDA DA AYNEN UYGULANMAKTADIR)
6) HERHANGİ BİR KİMSE, HERHANGİ BİR SEBEPLE BİR KADININ ÇOCUĞUNUN DÜŞMESİNE SEBEP OLURSA CEZALANDIRILIR.
7) BİR KADININ KOCASI ÖLÜRSE DUL KADINLA KAYINBİRADERİ EVLENİR; EĞER O DA ÖLÜRSE İKİNCİ DEFA DUL KALAN KADIN, KAYINBİRADERİNİN KARDEŞİ İLE EVLENEBİLİR.
8) EĞER KADIN DAĞDA BİR ERKEĞE YAKALANIR VE RAM OLURSA BU KADININ DEĞİL ERKEĞİN SUÇUDUR VE –ERKEĞİN- CEZASI ÖLÜMDÜR.
9) EĞER BİR ADAM HASATTA İŞE GİDER, DEMETLERİ BAĞLAR, YÜK ARABASINI YERLEŞTİRİR, ONLARI SAMANLIĞA KAPAR (TAŞIR), HARMAN YERİNİ HAZIRLARSA, ÜÇ AY İÇİN 30 YARIM ÖLÇÜ TAHIL ONUN ÜCRETİDİR. EĞER BİR KADIN HASATTA İŞE GİRERSE İKİ AY İÇİN 12 YARIM ÖLÇÜ TAHIL VERİLİR.
10) ŞAYET BİR ADAM KENDİ VALİDESİNE VARIRSA CEZA VARDIR. ŞAYET BİR ADAM KIZINA VARIRSA, CEZA VARDIR. ŞAYET BİR ADAM OĞLUNA VARIRSA CEZA VARDIR.(11)
.....
Ölüm cezasına lâyık görülen suçların başında anneye, kız kardeşe, babanın kızına ve oğluna tecavüzü geliyor .Kanun, evli kadınla kocasız kadın arasında tefrik yapıyor. Kocasız bir kadının yaptığı suç telâkki edilmemesine mukabil, evli bir kadının kendi arzusu ile işlediği bu gibi bir fiil, ölüm cezasını icabbettiren bir suç olarak görülüyor
Üvey anneye tecavüz, baba sağ olduğu takdirde suç sayıldığı gibi,hayatta olan kardeş karısı ile işlenen bu gibi bir fiil de suç telâkki ediliyor Kızı olan dul bir kadınla evlenen bir erkeğin, karısının kızına veya zevcesinin annesine tecavüzü de ayni şekilde cezalandırılıyor .
Hititlerin muhakeme usulleri hakkında sarih malumatımız olmamakla beraber, suçlular hakkında muhakeme neticesinde karar verildiği elimize geçen mahkeme tutanaklarından anlaşılıyor. Sanığın masumiyetini ispata elinde delil mevcut olmadığı takdirde, yemine müracaat ediliyor. Yemin de yeter görülmezse, Hammurabi ve Assur kanunlarında ve Nuzi'de olduğu gibi bir tanrı muhakemesi yapıldığını ve sanık suya atılarak battığı takdirde suçun sabit görüldüğünü bir fermandan
anlıyoruz(Dr. SEDAT ALP Hititoloji Doçenti)
Derlemedir ;Akcan Mir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder