Antik Mısır’dan bir kedi mumyası.

Fotoğraf: Natural History Museum, London/Science Photo Library

Nature Ecology and Evolution (Doğa Ekoloji ve Evrim) dergisinde yayınlanan yeni bir makale, kedilerin ilk olarak Anadolu ve güneyinde "bereketli hilal" olarak adlandırılan bölgede evcilleştirildiğini gösteriyor.

Çalışma, günümüzde yaşayan yabani kedilerle arkeolojik alanlarda bulunan kedi iskeletlerinden çıkartılan DNA örneklerini kıyaslayarak yapılmış. Evcil kedilerin Avrupa'ya yayılması ilk olarak Neolitik dönemde (yakaşık 10,000 yıl önce) Anadolu'da başladığını ancak esas yaygınlaşmalarının Klasik dönemde (milattan önce 8. yüzyıl ile milattan sonra 5. yüzyıl arası) Mısır kedisinden olduğunu gösteriyor.

Tarımın başlangıcıyla fareler artmış, bu da kedilerin insanlarla yakınlaşmasına olanak vermiş. İlk çiftiçilerin evcilleştirdiği bu kediler daha sonra gemilerin gittiği heryere gitmişler. O dönemde kediler, gemilerin olmazsa olmaz tayfasıymış.

Araştırmacılar, kedi evcilleştirme hakkında çok az şey biliyorlar ve ev kedisinin (Felis silvestris) gerçekten evcil bir hayvan olup olmadığı konusunda aktif tartışmalar sürüyor. - yani davranışları ve anatomileri vahşi akrabalarından farklı. "Eski kedilerin tarihini bilmiyoruz. Paris'teki Institut Jacques Monod'da evrimci bir genetikçi olan Eva-Maria Geigl, kökenlerini bilmiyoruz, dağılımlarının nasıl olduğunu bilmiyoruz "diyor. Araştırmacı çalışmayı, Oxford, İngiltere'deki Biyomoleküler Arkeoloji Uluslararası Sempozyumunda arkadaşları Claudio Ottoni ve Thierry Grange ile birlikte sundu.(1- Doğa Tarihi Grubu-Dr. Emrah Çoraman)

Evcil kedilerin (Felis catus) yaklaşık on bin yıl önce, Yakın Doğu’daki ataları olan Afrika vahşi kedilerinden (Felis silvestris lybica) ayrı bir tür olarak ortaya çıktıklarını gösteriyor. O günden bu yana bu kediler, keşiflerle, ticaretle ve yerleşim gibi nedenlerle insanlar tarafından (bilerek veya başka türlü) taşınarak dünyaya yayıldı. MÖ. 7000’e gelindiğinde Çin’de insanlarla birlikte yaşayan kedilerin kanıtlarını görebiliyoruz. Yaklaşık 5300 yıl öncesinde ise, kediler çoktan Kıbrıs’a ulaşmışlardı bile. Adada yerli kedi popülasyonu olmadığından kedilerin insanlar vasıtasıyla Kıbrıs’a ulaşmış oldukları düşünülüyor. insanlarla gerçek bütünleşmelerinin ilk ipuçları, yaklaşık 4000 yıl önce Mısır’da görülüyor. Mısır kültürü kedileri kutsal sayan bir kültürdü. Bu dönemde kedigillerin insanlarla daha dünyevi ilişkiler kurmuş oldukları görülüyor. Örneğin, 18. Hanedanlık Dönemi (MÖ. 1350) fresklerinde kediler ve insanlar arasındaki gelişen bu işbirliğinin canlı bir betimi, Thebes’de zengin bir yetkili olan Nebamun’un mezarını süslemekte (Şimdi British Museum’da sergileniyor). Burada, bugün bir av köpeği olarak kullanabileceğimiz küçük çizgili bir kedi, bir avcıya yabani bir kuşu yakalamak ya da avlamak için yardım ediyor. Fakat bu betim, kedilerin duygusal bir statüye ulaşmış olmalarını değil, açıkça bir iş/işgücü hayvanı olarak görüldüklerini gösteriyor.



Korunmuş bir kedi patisi izi: Roma kiremiti, Nottinghamshire. Kil kururken kedi tarafından üzerine basılmış. 1. yüzyıl.

Stelde, göğsünde tuttuğu bir kediye sarılmış olan küçük bir kızın çekici ve gerçekçi bir görüntüsü yer alıyor. Portresi için poz veriyormuş gibi izleyiciye bakan çocuk, kediyi ön bacaklarının altından tutarken hayvanın alt vücudu aşağıya sarkık bir vaziyette sallanmakta (ve bu vaziyet, başka bir evcil hayvan olan fırsatçı bir yavru horoza gagası ile kedinin kuyruğunun ucunu yakalama fırsatı sunuyor).

(2-arkeofili.comdan alıntı.)

Derlemedir.