Antalya , İtalyanlar, İngiltere ve Fransa ile yaptıkları gizli analaşmalarla Antalya yı kendileri için nüfuz bölgesi olarak almayı başardılar. Mütareke den sonra Antalya yı işgal etmek için uygun ortamı bekleyen İtalyanlar, çıkan fırsatları değerlendirmeye başlarlar. Şubat 1919 sonlarında Antalya hapishanesinden bazı mahkûmların firar etmesinden sonra 22 Mart 1919 da Antalya ya gelen Regina Elena gemisinden bir kaç İtalyan askeri karaya çıkarılarak eski İtalyan hastanesinde koruma altına alır ve İtalya nın Antalya kontrol memuruna hükümet konağında bir oda verilir. İşgalden önce Antalya da bir telsiz-telgraf istasyonu kuran İtalyanlar, şehirde bir İtalyan okulu açmak için rahipler, rahibeler ve öğretmenler getirmişlerdir. Antalya esnafından bazılarını limandaki kruvazöre davet eden İtalyanlar, kendilerine gemiyi ziyaret ettiklerine dair bir kâğıt imzalattılar. Esnafın ne anlama geldiğini bilmeden imzaladığı bu kâğıt, daha sonra İtalyanlar tarafından şehrin işgalinde kendilerine davet yapıldığı şeklinde kullanılacaktır.
Antalya da meydana gelen tüm olaylar, İtalyanların işgali haklı çıkartmak için düzenledikleri oyunlardı; 27 Mart 1919 günü Antalya dan Burdur a giden posta arabası soyulur. Aynı günün gecesi Antalya nın Hıristiyan mahallesindeki meydanda, tertip (hile) olduğu daha sonraki incelemelerde anlaşılan bir kutu barut patlatılır. 28 Mart sabahı İtalya temsilcisi, mutasarrıf vekiline başvurarak “memlekette anarşi ile asayişin bozulduğunu öne sürer ve emniyet olmadığından İtalyan okulundaki rahibelerin korktuklarını ve rahibelerin korunması için 10 kişilik küçük bir kuvvetin karaya çıkarılacağını” söyler. Mutasarrıf vekili, “rahibeleri korumak için gerekirse Türk kuvvetlerinin görevlendirilebileceğini” söylemişse de, temsilcinin ısrarı karşısında, karargâhtan dışarı çıkmamak şartıyla izin verilir.
İşgal başlamıştır;
28 Mart 1919 günü, saat 15.00 den sonra limanda bekleyen kruvazörden karaya çıkan 300 den fazla İtalyan askeri Antalya yı işgal etmeye başlar. İşgalden kısa bir süre sonra İtalyanların Antalya da kendilerine göre bir düzen kurdukları görülüyor. İşgali 300 civarındaki bir asker sayısıyla gerçekleştiren İtalyanlar bu mevcudu 30 Mart da 6oo e çıkarırlar. Bu askerler şehrin içine ve çevresine çadırlı ordugâhlar kurarak yerleşmişler, postalar ve nöbetçiler görevlendirmişlerdir. Silâh ve depolar kontrol altına alınmıştır.
Antalya nın işgalinden sonra İtalyanlar çevrede denetimi sağladıkları gibi şehrin 45 km. kuzeyindeki Badem ağacı mühimmat deposunu da işgal ederler. Burada bulunan piyade ve topçu cephanesinin deposu, o esnada Antalya da bulunan 57. Tümen komutanı Albay (Miralay) Şefik (Aker) Bey in gayretiyle Burdur un Çeltikçi köyüne nakledilmesi sağlanır.
Değerli Antalyalı sivil Tarihçimiz Hüseyin Çimrin İşgal ve kurtuluş günüyle ilgili şu gerçekleri ortaya koyuyor:
“Hükümet konağının kapısında ki, icra ilanları panosuna Amiral Galtrop un işgal beyannamesinin kopyası, yarım bir kâğıda ve oldukça çirkin ve eski bir Türkçe ile asılmıştı. Bu yazı da, Antalya da son zamanlarda huzuru bozan olayların artığı öne sürülerek işgali haklı göstermeye çalışıyorlardı. Oysa olanların hepsi bir tertip (düzen) den ibaretti. Huzurun sağlanması için Antalya Halkının İtalyanları davet ettiği iddiasına gelince; Hüseyin Çimrin şöyle anlatıyor; O yıllarda, Antalya da yaşayan nüfusun kimliği hakkında bilgi sahibi olmayan, nedense Türk Antalya halkını kötüleyerek kendilerine ün katmak isteyen bazı yazarlar; Antalya ileri gelenlerinin, çıkarlarından başka bir şey düşünmediklerini ve bu yüzden memleketi yabancıları bilerek peşkeş çektiklerini ileri sürmüşlerdir. Ancak herhalde bilmiyorlardır ki, o sıralarda Antalya nın 23 bin olan nüfusunun üçte birinden fazlası Türk ve Müslüman değildi.
Özetle; Antalya ve çevresini işgal edenlere karşı bir direniş olmamıştır. Ege bölgesine de talip olan İtalyanlar’ a bu bölgenin verilmemesi ve İngilizlerin desteği ile Yunanlılara verilmesi üzerine İtalyanlar tavırlarını tamamen değiştirmişler ve Yunanlılara karşı Kuvay-i Milliye’ye destek olmuşlardır. Türk ordusunun zaferler kazandığını gören İtalyanlar, bu topraklarda daha fazla kalamayacaklarını anlayınca 5 Temmuz 1921 günü işgale son vererek Antalya’yı terk etmişlerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder